5 najczęstszych błędów przy tworzeniu ankiet. sprawdź, czy ich nie popełniasz!

Nieprecyzyjne pytania – pierwszy krok do błędnych danych

Tak, nieprecyzyjnie sformułowane pytania to jeden z najczęstszych i najbardziej szkodliwych błędów przy tworzeniu ankiet.

Jeśli pytanie jest niejasne, wieloznaczne lub zbyt ogólne, respondent może je zrozumieć na różne sposoby, co skutkuje zniekształconymi odpowiedziami. To z kolei prowadzi do fałszywych wniosków i nieprzydatnych danych.

Formułując pytania, należy być konkretnym, jednoznacznym i unikać specjalistycznego żargonu, który może być niezrozumiały dla przeciętnego uczestnika. Zamiast pytać „Czy jesteś zadowolony z naszych usług?”, lepiej zapytać „Jak oceniasz szybkość realizacji zamówienia w naszej firmie?” – to pytanie ukierunkowane, łatwe do zrozumienia i konkretne.

Zbyt duża liczba pytań – zmęczenie i niedokładne odpowiedzi

Jednym z powszechnych błędów jest tworzenie zbyt długich ankiet, które zniechęcają respondentów do ich wypełniania. Przeciążony ilością pytań uczestnik może odpowiadać niedokładnie, losowo lub całkowicie porzucić ankietę przed jej zakończeniem. To wpływa negatywnie na jakość zebranych danych.

Optymalna liczba pytań w ankiecie powinna mieścić się w granicach od 5 do 15 – w zależności od celu badania i grupy docelowej. Warto również informować respondentów na początku, ile czasu zajmie wypełnienie ankiety. Dzięki temu chętniej przystąpią do jej realizacji, wiedząc, że nie poświęcą na to zbyt wiele czasu.

Brak możliwości udzielenia neutralnej odpowiedzi

Wielu twórców ankiet popełnia błąd polegający na braku opcji neutralnej w pytaniach zamkniętych. Zmuszanie respondenta do wyboru pomiędzy „tak” a „nie” lub „zadowolony” i „niezadowolony”, gdy nie ma on wyraźnej opinii, prowadzi do nieprawdziwych wyników. To z kolei przekłada się na błędne wnioski podczas analizy danych.

Warto stosować pięciostopniowe lub siedmiostopniowe skale Likerta, które zawierają odpowiedzi typu „ani zadowolony, ani niezadowolony” lub „trudno powiedzieć”. Dają one uczestnikowi przestrzeń na wyrażenie rzeczywistego stanowiska i poprawiają rzetelność badania.

Sugerujące odpowiedzi – manipulacja, która niszczy wyniki

Sugerujące pytania to jeden z największych grzechów w tworzeniu ankiet. Przykład? „Czy nie uważasz, że nasz produkt jest świetny?” – w tym pytaniu zawarta jest sugestia pozytywnej odpowiedzi. Takie podejście wpływa na sposób myślenia respondenta i zniekształca jego rzeczywiste zdanie.

Pytania powinny być neutralne, wolne od ocen i emocjonalnych sformułowań. W zamian lepiej użyć pytania: „Jak oceniasz nasz produkt?” lub „Co sądzisz o jakości naszego produktu?” – dają one przestrzeń na szczerą, niezależną opinię uczestnika badania.

Niewłaściwa kolejność pytań – chaos zamiast logicznego porządku

Błąd strukturalny, polegający na chaotycznej kolejności pytań, często powoduje dezorientację uczestników. Gdy pytania nie są logicznie powiązane, respondent może poczuć się zagubiony, co negatywnie wpłynie na jakość odpowiedzi i zmniejszy jego zaangażowanie w badanie.

Tworząc ankietę, należy zadbać o spójną strukturę. Najpierw pytania ogólne, potem bardziej szczegółowe, a na końcu pytania osobiste lub demograficzne. Dzięki takiej logice ankieta jest bardziej przejrzysta, a uczestnik chętniej odpowiada na wszystkie pytania bez poczucia frustracji.

Podsumowanie – jak uniknąć typowych błędów?

Odpowiedź na pytanie z tytułu brzmi: tak, wiele osób – nawet z doświadczeniem – nadal popełnia powyższe błędy. Na szczęście, dzięki świadomemu podejściu do projektowania ankiet, można ich łatwo uniknąć. Kluczowe jest przemyślane formułowanie pytań, dbałość o długość ankiety, właściwe skalowanie odpowiedzi, neutralność oraz logiczna struktura.

Pamiętaj: dobra ankieta to taka, która jest zrozumiała, krótka i wartościowa zarówno dla respondenta, jak i dla autora badania. Unikając opisanych błędów, zwiększasz szansę na uzyskanie rzetelnych i przydatnych danych, które rzeczywiście pomogą Ci w podejmowaniu trafnych decyzji.